-segir Eva Magnúsdóttir, forstöðumaður Sölu hjá Mílu

Þeir sem einhvern tíma hafa haldið að netið sé bóla eru vonandi búnir að skipta um skoðun. Gögn hlaðast upp í heiminum og stórfyrirtæki leita fanga víða til þess að koma fyrir gagnaverum. Einn af heitustu stöðunum til skoðunar hefur verið Ísland en margar ástæður eru taldar liggja að baki því að  okkur hefur ekki tekist betur en skildi að fá stórfyrirtæki til landsins.

Ég hef í störfum mínum í UT geiranum alltaf verið viðriðinn afritunarmál og á þeirri leið hef ég orðið ýmiss áskynja sem mig langar að koma niður á blað og vona að einhver hafi gagn af og kannski gaman. Þessari grein er fyrst fremst ætlað að fjalla um yfirborðið en ekki um einstök afritunarkerfi eða lausnir.

Gagnasöfnun hefur aukist verulega í gegnum tíðina. Það safnast gögnin á diskastæðum hjá okkur og það sem gerist yfirleitt er að afritunargeta nær ekki að fylgja með. Afritun gagna er nauðsynlegt en raunin er að hún er verulega flókið fyrirbæri tímafrekur iðnaður hjá flestum.

Nú eru Tölvumál komin úr sumarfríi og frágangur á prentaðir útgáfu hafinn. Þemað verður tölvuleikir eins og fram hefur komið og hafa margar spennandi greinar borist. Það væri gaman að fá fleiri greinar um tölvuleiki og hvað annað tengt upplýsingatækni til að birta hér á netinu.

Oft gýs upp umræða um skaðleg áhrif tölvuleikja og er þá gjarnan talað um leikjafíkn og hvernig leikir geti alið á ofbeldishneigð, sérstaklega hjá ungu fólki. Ekki er hægt að gera lítið úr fíkn einstaklinga, en rannsóknum ber ekki saman á þessu sviði hvað varðar umfang, orsök og afleiðingar. Það eru tvær hliðar á peningnum, tölvuleikir geta líka haft jákvæð og uppbyggjandi áhrif.

Þeir sem einhvern tíma hafa haldið að netið sé bóla eru vonandi búnir að skipta um skoðun. Gögn hlaðast upp í heiminum og stórfyrirtæki leita fanga víða til þess að koma fyrir gagnaverum. Einn af heitustu stöðunum til skoðunar hefur verið Ísland en margar ástæður eru taldar liggja að baki því að  okkur hefur ekki tekist betur en skildi að fá stórfyrirtæki til landsins.

Þarfir viðskiptavina eru ekki ólíkar, viðskiptavinir gagnavera þurfa örugg fjarskipti og trygga tengingu enda í enda á milli gagnavers og tengipunkta erlendis. Þeir tengjast í gegnum sæsímakerfi og síðan innanlandskerfi heima og erlendis. Algengasta er að viðskiptavinir gagnavera leiti eftir 1 Gb/s tengingar upp í 10 Gb/s. Á næstu misserum munu þörfin fyrir enn meiri flutningsgetu aukast og munu 100Gb/s verða jafn hversdagsleg og 10 eru orðin í dag.

Á sínum tíma þegar Danice sæstrengurinn var lagður til Íslands þurfti að stækka landskerfið svo um munaði. Flutningsgeta þess var margfölduð til þess að koma til móts við aukin afköst sæstrengja. Tækninni hefur fleygt fram og nú er hægt að  tífalda flutningsgetu fjarskiptakerfa bæði á landi og í sjó umfram það sem þau geta flutt í dag með því að bæta við búnaði þar sem búið er  að uppfæra allan grunnbúnað.
Innviðir eftir pöntun

Almennt má segja að innviðir og aðstaða fyrir gagnaver verði í framtíðinni byggð samkvæmt pöntun. Komi hingað fleiri gagnaver verður húsnæði  byggt frá grunni, raforkukerfi verða styrkt, virkjanir reistar, varaaflsstöðvar byggðar og fjarskiptakerfi innanlands byggð samkvæmt þeim kröfum sem viðskiptavinur setur.  Með fjarskiptakerfum er bæði átt við búnað og strengi.

Mikilvægustu þarfir gagnaveranna snúa að öryggi sambanda. Ekki mega tveir strengir liggja í sama skurði né búnaður koma inn á einum stað í hýsingarsölum. Varaleiðir þurfa að vera 100% aðskildar.

Afköst verða aukin og nýjar fjarskiptaleiðir eru byggðar til að uppfylla þarfir núverandi viðskiptavina og fyrirsjáanleg viðskipti í framtíðinni.

Sæstrengir

FARICE og DANICE sæstrengirnir eru lífæðar fjarskipta Íslands og Færeyja við umheiminn. Með þessum tveimur sæstrengjum er markmiðið að tryggja stöðuga tengingu og efla samskiptaöryggi fyrir stofnanir, fyrirtæki og einstaklinga. Farice ehf. rekur sæstrengina FARICE, sem liggur á milli Íslands og Skotlands, með tengingu til Færeyja, og DANICE sem liggur á milli Íslands og Danmerkur. Míla rekur sæsímastöðvarnar sæstrengjanna fyrir Farice ehf. og sér um öflugar innanlandstengingar sem tengjast sæstrengjunum.

Kerfi Mílu

Fjarskiptakerfi Mílu er öflugt og fjölþætt og byggist upp á tveimur meginkerfum; stofnneti og aðgangsneti. Míla leggur mikla áherslu á stöðuga uppbyggingu fjarskiptakerfisins til að tryggja sem besta nýtni þess ásamt því að setja á markað nýjar lausnir. Mikið rekstrar- og gagnaöryggi er lykilkrafa í uppbyggingu og rekstri fjarskiptakerfis Mílu. Míla sérhæfir sig meðal annars í rekstri og ráðgjöf vegna fjarskiptakerfa, aðstöðuleigu fyrir upplýsingatækni og ýmsa þjónustu við dreifikerfi. Í eigu Mílu eru 1800 km af ljósleiðara í landshringnum og aðrir rúmir 2.000 km víða um land útfrá hring.
Flutningsgetu sem möguleg er á grunnbúnaði ofan á landskerfinu er hægt að tífalda, skapist þörfin. Kerfið er stækkað eftir þörfum markaðarins hverju sinni. Nýir ljósleiðarastrengir eru lagðir þar sem þörf þykir á þeim.

Uppitími og öryggi sambanda

Það sem skiptir gagnaverin mestu máli er uppitími og öryggi sambanda enda í enda. Míla hefur byggt upp sitt kerfi með það í huga að ráða við rof á hluta kerfisins án þess að þjónusta til viðskiptavinar raskist. Það sem gerist í  kerfinu þegar ljósleiðari í landskerfinu rofnar er að  þá skiptir kerfið sjálft yfir á aðrar leiðir.

Uppitími kerfis Mílu er mjög góður og það er afar sjaldgæft að heyra fréttir af ljósleiðaraslitum, allavega ekki það stórum að það skaði ímynd fyrirtækisins. Lengsta útfall frá upphafi eru 7 klukkustundir en það var í slæmu veðri á landsbyggðinni. Viðgerðartími á sæstreng getur aftur á móti varað frá viku í nokkrar vikur. Mikilvægt er að rekstraraðilar gagnavera hagi kerfisuppbyggingu sinni þannig að hámarks rekstraröryggi sé tryggt. Það er því mikilvægt að byggja upp varaleiðir.
Míla hefur á undanförnum árum aukið öryggi sitt til muna bæði með búnaði og lagningu ljóss sem myndar hringkerfi um landið.  Lífæðin þarf auðvitað að bera nafn með rentu

Til þess að sýna fram á þetta ætla ég að nefna dæmi um Jökulhlaupið frá Mýrdalsjökli 2011 en það hafði engin veruleg áhrif á fjarskiptakerfi Mílu, þrátt fyrir að ljósleiðarinn hafi farið í sundur í Múlakvísl, um 8 kílómetra frá Vík í Mýrdal. Áhrif slitsins á fjarskipti á landinu voru óveruleg, þar sem öll mikilvæg þjónusta er varin á landshringnum, svo sem eins og sími, internet, neyðarfjarskipti,, sjónvarp og fleira.

Náttúruhamfarir undanfarinna ára hafa sýnt það og sannað að kerfi Mílu er byggt upp til þess að standast síbreytilegar íslenskar aðstæður. Öskufall í eldgosunum 2010 og 2011 hafði til að mynda lítil sem engin áhrif á öryggi fjarskipta. Örbylgjusambönd héldu þrátt fyrir að vera yfirhlaðin gosösku. Starfsmenn Mílu hafa gríðarlega reynslu í því að starfa við þessar aðstæður og hafa að vanda staðið sig frábærlega við að tryggja fjarskipti landsmanna.

Hraðbraut

Míla hefur byggt upp svokallaða Hraðbraut á höfuðborgarsvæðinu sem þjónar meðal annars gagnaverum, fjarskiptafyrirtækjum og upplýsingatækni fyrirtækjum. Að mestu leyti fyrir viðskiptavini sem þurfa mikið gagnamagn. Á Hraðbraut er boðið upp á 1 Gb/s eða 10 Gb/s gagnahraða. Hraðbrautin byggir meðal annars á því að leiðaval er aðlagað að þörfum viðskiptavina okkar. Yfirleitt kaupa viðskiptavinir varin sambönd eða tvær aðskildar leiðir til að tryggja öryggið og með tveimur inntökum inn í mikilvæga staði.

Þjónusta á landsvísu

Við nýtum innviði landskerfisins betur ef við fáum gagnaver til landsins. Íslendingar víða í atvinnulífinu hafa lagt gríðarlega mikla vinnu í að undirbúa komu gagnaveranna.  Míla hefur tekið á móti mörgum framtíðar, eða hugsanlegum viðskiptavinum sem skoða staðsetningar á landinu með tilliti til uppbyggingar gagnavera. Míla hefur í mörgum tilfellum hannað sambönd að þeim hugmyndum sem gagnaverin hafa kynnt.  Það þýðir að við erum búin að forhanna ýmsar leiðir með tilliti til öryggis.

Eldgosin hafa að mínu mati hjálpað okkur Íslendingum frekar en hitt. Við erum komin á kortið og eigum að nýta okkur það. Við höfum fjölda rannsókna sem styðja það hvernig við höfum byggt upp innviði landsins þannig að hann lágmarki áhættu vegna náttúruhamfara. Við hjá Mílu fengum þjálfun í og bættum öryggismál okkar svo um munar í eldgosunum. Við höfum undirbúið færanleg sambönd sem verða sett upp þar sem þeirra er þörf ef skyndilega þarf að bæta eða breyta samböndum vegna eldgosa eða jarðhræringa.

Kerfið er aðlagað og uppfært að þörf viðskiptavina hverju sinni. Komi nýr sæstrengur sem lendi á öðrum afhendingarstöðum þá getur Míla útvegað innanlandssambönd, burtséð frá því hvort núverandi strengir liggja þangað eður ei. Það verður einfaldlega lagður nýr strengur þegar þörfin skapast sé viðskiptamódel fyrir hendi.

Höfundur: Eva Magnúsdóttir, forstöðumaður Sölu hjá Mílu

Tölvuleikjaiðnaðurinn er gífurlega umfangs-og áhrifamikill. Fyrirtæki framleiða tæki til spilunar sem og hugbúnaðinn sjálfan, leikina, og samkeppni er mikil. Sum fyrirtæki hafa sérhæft sig í tækjunum á meðan önnur framleiða aðeins leiki og svo eru það risarnir sem framleiða hvoru tveggja. Ekki má gleyma dreifingu og markaðssetningu, þar er mikið í húfi og margir um hituna.Mikil þróun hefur átt sér stað síðan Pac-Man var og hét og notendahópurinn hefur einnig breyst mikið. Undanfarna áratugi hafa tölvuleikir sífellt spilað stærra hlutverk í tómstundaiðkun almennings, ekki bara barna og unglinga, heldur einnig fullorðinna og jafnvel komið í staðin fyrir aðra tómstundaiðkun, sem var vinsæl áður fyrr. Tölvuleikir bjóða upp á spennandi atburði og þátttöku spilarans og virðast sífellt vaxa að vinsældum.

Í dag eru spennandi tímar ef ráðast á í endurbætur eða þróun á hugbúnaðarkerfum sem byggð eru til að stækka og dafna. Þar vegur einna þyngst að velja réttar lausnir af þeim sem eru í boði í opna hugbúnaðarsamfélaginu og ekki síður skiptir miklu hvernig þessum lausnum er beitt. Erfitt getur verið að velja rétt þar sem úrvalið er mikið og margt spilar inni í við val á viðeigandi tólum. Í grunninn er það tilfinning teymisins og reynsluheimur þess sem er mikilvægasti þátturinn við val og mat á því hvernig hugbúnaðurinn getur tengst við aðra þætti þeirra lausnar sem er í smíðum. Fjárhagslegi þátturinn kemur einnig sterkt inn í þessa mynd og þar þarf líka að meta kostnað út frá framtíðarsýn um fjölda notenda, t.d. fjögur ár fram í tímann. Þar er oft mikilvægt að huga að því hvort frí útgáfa af viðkomandi lausn nái ekki örugglega að sinna því sem stefnt er að og öruggt sé að ekki þurfi að greiða leyfisgjöld. Að þessu þarf að huga sérstaklega og meta gagnvart hugsanlegri þörf á þjónustu frá hugbúnaðarframleiðanda eða þriðja aðila.

Háskólar eiga að vera virkt afl þekkingarsköpunar og með allri þeirri tækni og möguleikum í margmiðlun sem til staðar er í dag ætti að vera hægt að efla nemendur, kennara og rannsakendur í því ferli. En hvernig geta háskólar nýtt sér tækni við miðlun og sköpun þekkingar? Það eru tvö svið sem þarf að skoða vel þegar fjallað er um kennslu og tækni. Annað er svið tækniþróunar og hitt er svið kenninga um nám. Ef við lítum á svið tækniþróunar þá hafa leiðir til miðlunar námsefnis breyst á tiltölulega stuttum tíma. Lestur bóka er enn við lýði en í stuttu máli þá hefur þróunin verið sú að sjónvarpsmiðlun bættist við miðlun þekkingar í gegnum bækur, þaðan færðist náms- og kennsluumhverfi í tölvur og núna í þráðlausan búnað af ýmsum gerðum. Nýjar kenningar, byggðar á eldri grunni, skjóta upp kollinum varðandi það hvernig við lærum og horft er til meiri sjálfsstýringar í námi og gerð sú krafa að námsumhverfi ýti undir virkni í námi. Svokölluð upplýsingaöld er að líða undir lok og öld gagnvirkninnar er að taka við (Brill, Jennifer, M. og Park, Yeonjeong, 2008).  Háskólar eru nú þegar orðnir að stórum hluta sýndarstofnanir (e.virtual organizations) því um leið og háskóli bíður upp á fjarnám þá er hann að hluta starfandi í tvívíðum sýndarheimi. Samskipti innan og utan háskóla eru að stórum hluta rafræn og gögn eru geymd í skýjum netheima, þetta breytir því hvernig hægt er að hugsa um nám og kennslu í háskólum.

Hugmyndin að þessari grein kom upp þegar ég var að „taka til“ í símanum mínum og vildi setja það sem mestu máli skipti á aðgengilega staði svo ég væri fljót að nálgast þá. Ég fór að velta því fyrir mér hvaða fídusa og öpp fólk væri að nota og satt best að segja dauðlangar mig stundum að skoða síma vina minna til að fá að vita hvernig þeir eru að nota android símana sína, en ég kann ekki við að hnýsast. Ég er reyndar alltaf að heyra um einhver ný öpp og fer reglulega á Play Store hjá Android til að fylgjast með og ég hala reglulega niður fullt af öppum til að skoða. Sum þeirra fara mjög fljótlega út aftur en önnur haldast inni. Mikið er nú gaman að hafa úr öllum þessum forritum að velja. Það hljóta fleiri en ég að vera forvitnir um það hvað aðrir eru að nota þannig að ég ákvað að ríða á vaðið og uppljósta hér hvaða öpp og fídusa ég nota mest sjálf.

Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu hefur undanfarin misseri verið að prófa sig áfram með notkun samfélagsmiðla í tengslum við störf lögreglunnar. Þetta verkefni hefur vakið mikla athygli, bæði hér heima og erlendis, og viðtökurnar verið afar góðar og jákvæðar. Nefna má að þetta verkefni fékk sérstaka viðurkenningu á síðasta ári þegar nýsköpunarverðlaun í opinberum rekstri voru veitt í fyrsta skipti. Í þessari stuttu grein verður leitast við að svara því hvers vegna lögreglan fór út í þetta verkefni og hver sé helsti ávinningur lögreglunnar af notkun þessara miðla.

Árið 2010 fór Háskólinn í Reykjavík (HR) af stað með verkefnið Empowering Women (EW) – tveggja ára verkefni undir Leonardo da Vinci starfsmenntaáætlun Evrópusambandsins (LLL). Þeirri áætlun var hrundið af stað árið 1995 og hefur Ísland verið þátttakandi í áætluninni frá upphafi í gegnum samninginn um evrópska efnahagssvæðið (EES). Áætluninni er ætlað að ýta undir ný viðhorf í stefnumótun á sviði menntunar innan landa sambandsins og geta af sér nýjungar í starfsmenntun, jafnt fyrir atvinnulíf sem og menntakerfi.