Ný orð í Tölvuorðasafninu
Orðanefnd Ský vinnur stöðugt að því að þýða orð og hugtök sem tengd eru tölvutækni og setja inn í Tölvuorðasafnið sem er hluti af Íðorðabanka Árnastofnunar.
Tæplega 450 orðum hefur verið bætt í safnið eða aðlöguð að þeirri notkun sem hefur fest sig í sessi í dag. Meðal annars voru tekin fyrir orð sem innihalda eftirfarandi orð og þau samræmd um hvaða orð skal helst nota:
- "internet" -> internet eða netið (frekar en "lýðnet")
- "code" -> kóði (frekar en "kóti")
- "robot" -> bóti eða botti (frekar en "þjarki")
- "bot" -> bóti eða botti (frekar en "yrki")
Á Facebook er hópurinn Íslensk tölvuorð þar sem oft fara fram líflegar umræður um þessi orð.
Allar hugmyndir og ábendingar um tölvuorð sem vantar í safnið má senda á sky@sky.is
Hér er listi yfir þau orð og hugtök sem hafa verið nýskráð eða lagfærð síðan 2020. (Samheiti aðalorðsins eru skáletruð)
A/B testing | A/B prófanir |
above the fold | sýnilegt án flettingar (fyrsta sýn) |
absolute code | eiginlegur kóði |
abstract syntax tree | hugrænt málskipunartré |
acceptance test | samþykkisprófun (viðtökuprófun) |
access provisioning | aðgangsveiting |
access rights | aðgangsréttindi (aðgangsheimild) |
actuator | hreyfiliði (stjórntæki) |
adder allowances | viðbótarheimildir |
address bar | veffangastika |
adversarial attack | mótherjaárás |
affinity audience | tengdur markhópur |
aggregator | safnari (samleiðir, samþættari) |
algorithm | reiknirit (reiknisögn, algrím) |
algorithmic language | reikniritunarmál (algrímskt mál, algrímsmál) |
alphabetic code | bókstafakóði |
alphabetic code element set (alphabetic code set) | bókstafakóðað mengi |
alphanumeric code | ritstafakóði |
alphanumeric code element set (alphanumeric code set) | ritstafakóðað mengi |
ambient AI | staðargreind (aðstæðugreind, grenndargreind) |
ambient computing | staðartölvun (aðstæðutölvun, grenndartölvun) |
ambiguity | margræðni |
analytical model | greiningarlíkan |
anomaly detection | fráviksgreining |
antecedent | undanfari |
APK (Android application PacKage, Android Package Kit) | APK |
app | smáforrit (app, snjallforrit) |
architecture | högun (arkitektúr) |
artificial general intelligence (AGI, general AI) | almenn gervigreind (alhliða gervigreind) |
artificial narrow intelligence (ANI, narrow AI) | sérhæfð gervigreind (sértæk gervigreind) |
as a service (aaS) | sem þjónusta |
assembly code | smalakóði |
attack surface | árasarflötur |
attack vector | árásarvigur |
attention mechanism | áhersluvirkni |
autocorrect | sjálfvirk leiðrétting |
autoencoders | sjálflærð umkóðunarnet (sjálflærð umritunarnet) |
autonomous | sjálfstýrður (sjálfráður) |
autonomous agent | sjálfráður |
autonomous robot | sjálfráður bóti (sjálfráður botti) |
autonomy | sjálfstjórn (sjálfræði) |
Bayesian network | Bayesnet |
BCD notation (binary-coded decimal notation, binary-coded decimal representation) | tvíundakóðuð tugaritun |
beep code | flautkóði |
below the fold | sýnilegt eftir flettingu |
Big data | gagnagnótt (gríðargögn) |
binary code | tvíundakóði |
binary-coded notation | tvíundakóðuð ritun |
binary code element set (binary code set) | tvíundakóðað mengi |
biometric identification | lífauðkenning |
biquinary code | tvífimmundakóði |
block-based programming | kubbaforritun (einingabundin forritun) |
blockchain | bálkakeðja (raðreitatækni) |
blockdata | bálkagögn |
boot login | ræsingarinnskráning |
bot | bóti (botti, yrki) |
bottom-up parser | neðansækinn þáttari |
branching | kvíslast (greinast) |
brute force | þrautleit |
brute force algorithm | þrautleitar reiknirit |
brute force attack | þrautleitarárás |
byte code | bætakóði |
chatbot (chatterbot) | spjallbóti (spjallbotti, spjallyrki, spjallvera, spjallmenni) |
checkbox | gátreitur |
checking code | gátkóði |
child | afkvæmi |
chunk | baggi |
class method | klasaaðgerð (aðildaraðgerð) |
class variable | klasabreyta (aðildarbreyta) |
clear text | ódulritaður texti |
clickbait | smellibeita (smellabeita, smellbeita) |
click-through-rate (CTR) | smellihlutfall (smellahlutfall, smellhlutfall) |
cloud adoptation roadmap | skýjainnleiðingaráætlun (skýjaáætlun) |
cloud native | skýjasérhæft |
cloud smart | snjöll skýjanotkun |
code | kóði (kóti, kóðaþula, kótaþula) |
code (encode) | kóða (kóta) |
coded character set (code) | kóðað stafamengi |
code set (code element set, code) | kóðamengi |
code element (code value, code) | kóðastak |
coding scheme (code) | kóðunarregla (kóði) |
code breakpoint (control breakpoint) | kóðarofstaður (skipunarháður rofstaður) |
code converter | kóðabreytir |
coded image | kóðuð mynd |
coded set | kóðað mengi |
code extension | kóðaskipti |
code extension character | kóðaskiptastafur |
code generation | kóðasmíð (þulusmíð) |
code generator | kóðasmiður (þulusmiður) |
code optimizer | kóðabætir |
coder (encoder) | kóðari (kótari) |
code statement | kóðasetning |
coding | kóðun |
cognitive computing | vitræn vinnsla |
cognitive technology | vitræn tækni |
collaborative robot (cobot) | samstarfsbóti (samstarfsbotti) |
combo box (combo list box) | fjölvalsreitur (fjölvalsfellilisti) |
community cloud | samfélagsský |
companion robot (social robot) | félagsbóti (félagsbotti) |
compile | þýða |
compiler | þýðandi |
compiler code | þýðandakóði |
compiler compiler (compiler generator, metacompiler) | þýðandasmiður |
compiler directive | fyrirmæli til þýðanda |
compile time (execution time, run time) | þýðingartími |
computational thinking | tölvunarhugsun |
computer instruction code (instruction code, machine code) | skipanakóði |
computing power | vinnslugeta |
Content-addressed storage (CAS) | gagnalykluð geymsla |
content creator (digital content creator) | efnissmiður |
content management (CM) | efnisstjórnun |
control algorithm | stýrireiknirit (flæðisalgrím, flæðisreiknirit) |
control mapping | stýrivörpun |
control statement | stýriskipun (flæðiskipun, stýriaðgerð) |
convertible computer | breytanleg tölva |
convolutional neural network (CNN) | vafið tauganet |
cookie | vafrakaka (kaka, smygildi) |
copy constructor | afritasmiður |
correctness property | réttleikaeigind |
credential | réttindi (auðkenni) |
cryptocurrency | rafmynt (dulmálsgjaldmiðill) |
customer journey | vegferð viðskiptavina |
customer lifetime value (CLTV) | líftímavirði viðskiptavinar |
cyberethics (Internet ethics) | netsiðareglur |
cyber security | netöryggi |
dark mode | rökkurhamur (rökkurstilling) |
data abstraction | gagnahjúpun |
data analytics | gagnagreining |
data at rest | gögn í dvala |
data driven | gagnadrifinn |
data in motion | gögn á ferð |
data in use | gögn í notkun |
data science | gagnavísindi |
declarative programming | skilgreiningaforritun |
decode | afkóða |
decoder | afkóðari |
decode unit | afkóðunareining |
deduplication | afföldun (hreinsun endurtekninga) |
deep learning | djúpnám |
deep neural network | djúptauganet |
defragment | endurraða |
dependent | háður (tengdur) |
derivation | afleiðsla |
derived class | afleiddur klasi |
detection algorithm | skynjunarreiknirit (skynjunaralgrím) |
detection logic | skynjunarrökvísi (greiningar lógík, skynjunargreind) |
develop | þróa |
developer | þróunaraðili |
differential Manchester encoding | Manchester-mismunarkóðun |
digital currency | stafrænn gjaldmiðill |
digital disruption | stafræn umbylting |
digital transformation | stafræn umbreyting |
distributed denial of service (DDoS) | álagsárás |
DNS (domain name system) | nafnaþjónusta (lénsheitakerfi) |
domain set | formengi |
domain-specific language (DSL) | sérsviðsmál (sérhæft forritunarmál) |
dot code reader | punktakóðalesari |
dot code writer | punktakóðaskrifari |
drive bay | drifstæði |
drop-down menu | fellivalmynd |
duplex | tvístefnu (tvíátta) |
dynamic array | kvikt fylki (breytanlegt fylki) |
dynamic link | kvik tenging (kvikur hlekkur, kvikur tengill) |
dynamic linking | kviktengja |
dynamic variable | kvik breyta |
Edge AI | jaðargreind |
edge computing | jaðarvinnsla |
educational robot | kennslubóti |
EIT (encoded information type) | kóðunartag |
emoji | tjámynd (tjákn) |
enclosing scope | umlykjandi gildissvið |
error-correcting code (error-correction code) | leiðréttingarkóði |
error-detecting code (error-detection code, self-checking code) | villugátarkóði |
ethernet injector | íðnetsfæðir |
execution status | keyrslustaða |
explainable AI | skýranleg gervigreind |
explicit type | tiltekið tag |
expressiveness | virknistig |
extraction operator | útdráttarvirki |
face recognition | andlitsgreining (andlitskennsl) |
federated learning | samhæft nám |
first-class citizens | fyrsta flokks þegnar |
fixed-point notation | fastkommu táknun (fastakommusnið) |
floating-point notation | hlaupakommu táknun (fleytitölu táknun) |
floating point operation (FLOP) | hlaupakommuaðgerð |
foldable computer | beygjanleg tölva |
friend function | vinafall |
function abstraction | fallhjúpun |
function application | fallakall |
function invocation | fallbeiting |
game client | leikjabiðlari |
gamification | leikvæðing (leikjavæðing) |
GAN (global area network) | fjölnet |
general-purpose language (general purpose programming language, GPL) | alhliða forritunarmál (alhliðamál) |
generative | skapandi |
generative adversarial network (GAN) | skapandi mótherjanet |
generative AI | sköpunargreind (spunagreind) |
glob (globbing) | algildisstöfun |
government cloud (GovCloud) | stjórnsýsluský |
hackathon | lausnamót |
hacking (hack) | tölvufimi (hakk, hjakk, hökkun, tölvuhjakk) |
Hacking as a Service (HaaS) | hökkun sem þjónusta |
hard-coded | fastkóðaður |
hard coding | fastkóðun |
humanoid (humanoid robot) | mannbóti (mannbotti, vélmenni) |
hybrid cloud | blandað ský (blendingsský) |
hybrid computer | blendingstölva |
IAP (Internet access provider) | aðgangsveita fyrir internetið |
image classification | myndflokkun |
imperative programming | gildingarforritun |
implicit type | ífólgið tag (fólgið tag, sjálfvirkt tag) |
inbound | innmiðað |
index variable | vísibreyta |
industrial robot | iðnbóti (iðnbotti) |
Information and communication technology (ICT) | upplýsinga- og samskiptatækni (UST) |
information retrieval (IR) | upplýsingaheimt (upplýsingatekja) |
information technology (IT) | upplýsingatækni (UT) |
Infrastructure as a Service (IaaS) | innviðir sem þjónusta (innviðaáskrift, innviðaþjónusta) |
insect robot | maurabóti (maurabotti) |
insertion operator | innsetningarvirki |
instance method | tilviksaðferð |
instanciation | innsetning |
intermediate code | millikóði (milliþula) |
intermediate code generator | millikóðasmiður (milliþulusmiður) |
internal state | innri staða |
International Standard Recording Code (ISRC) | ISRC-kóði |
Internet | internet (lýðnet, netið) |
Internet kiosk | netbás (internetbás, lýðnetsbás) |
Internet map | kort af internetinu |
internet of things (IoT) | hlutanet |
internet of things device (IoT device) | hlutanetstæki |
internet of things market (IoT market) | hlutanetsmarkaður |
internet of things roaming (IoT roaming) | hlutanetsreiki |
Internet portal | netgátt (internetgátt, lýðnetsgátt) |
Internet road map (road map) | vegvísir um internetið |
Internet service provider (ISP) | þjónustuveita fyrir internetið |
Internet site (Net site) | netsetur (internetsetur, lýðnetssetur) |
Internet time | nettími (internettími, lýðnetstími) |
Internet traffic | netumferð (internetumferð, lýðnetsumferð) |
interpretation | túlkun |
interpretive code | túlkskóði |
join | tengjast |
junk mail (junk e-mail) | ruslpóstur (amapóstur) |
landing page | lendingarsíða |
left factoring | vinstri þáttun |
leftmost derivation | vinstrienda afleiðsla |
lexical analyser | lesgreinir (orðagreinir) |
linear prediction coding | línuleg forsagnarkóðun |
line code | línukóði |
link building | uppbygging tengla |
local host | staðhýsitölva (staðhýsir) |
local machine | staðvél |
logical inference | rökleiðsla |
logic programming | rökforritun (rökleg forritun) |
long short-term memory (LSTM) | minnugt endurkvæmnis tauganet |
MAC (media access control, medium access control, message authentication code) | sannvottunarkóði |
machine code | vélarkóði |
machine learning (automatic learning) | vélnám (vélrænt nám) |
machine to machine roaming (M2M roaming) | vélareiki |
major version | meginútgáfa |
Manchester encoding | Manchester-kóðun |
manipulating industrial robot | handlaginn iðnaðarbóti |
manipulation detection code (MDC, modification detection code) | röskunargátarkóði |
marketing automation | sjálfvirkni í markaðssetningu |
Markov decision processes (MDPs) | Markov ákvörðunarferli |
meme | mím (jarm, herma) |
microcode | örkóði |
microrobot | örbóti (örbotti) |
minor version | milliútgáfa |
mixfix notation | blönduð táknun |
mobile robot | farbóti (farbotti, farvera) |
mood board | stemningsborð (lyndistafla, stemningsmynd) |
multi-agent systems (MAS) | fjölráða kerfi |
mutex | loka (aðgangsloka) |
nanorobot | nanóbóti (dvergbotti, dvergbóti, nanóbotti) |
n-ary encoding | fjölundakóðun |
native code | heimakóði |
natural language processing (NLP) | málgreining (málvinnsla) |
navigate | stikla (fara um, leiðsegja) |
navigation (hypermedia navigation) | stikl (á leið, leiðsögn) |
nested procedure | földuð stefja (hreiðruð stefja) |
nested statement | földuð setning (hreiðruð setning) |
netbook | nettölva |
neuromorphic | taugahöguð |
neuromorphic computing | taugahöguð tölvun (taugatölvun) |
node | hnútur (nóða) |
non-fungible token (NFT) | óskiptanlegur tóki (óskiptanlegur gripur) |
notebook | fistölva |
numeric code | tölustafakóði |
numeric code element set (numeric code set) | tölustafakóðað mengi |
object code | viðfangskóði |
object detection | hlutskynjun |
object-relational mapping | hlutvenslavörpun |
operation code | aðgerðakóði |
operator overloading | fjölbinding virkja |
opt-in | skrá sig (vera með) |
opt-out | afskrá (afþakka) |
organic traffic | hlutlaus umferð (almenn umferð) |
outbound | útmiðað |
over-the-air update (OTA update) | þráðlaus uppfærsla (OTA uppfærsla) |
parameter passing method | flutningsaðferð færibreytu |
parameter profile | færibreytusnið |
partially filled array | fylki fyllt að hluta |
phase encoding (phase modulation recording) | fasakóðun |
Platform as a Service (PaaS) | verkvangur sem þjónusta |
point-of-presence (POP) | tengipunktur (lýðnetsstöð) |
post description | færslulýsing |
precedence | forgangsröð |
predicate calculus | umsagnarreikningur |
prediction coding | forsagnarkóðun |
predictive analytics | forsagnargreining |
pretrained model | forþjálfað líkan |
primitive functions | grunnföll |
private cloud | einkaský |
procedural programming | stefjuforritun |
process abstraction | ferlaútdráttur (ferlahjúpun) |
profiler | keyrslugreinir |
programmable logic computer (PLC) | iðntölva |
programmable logic device (PLD) | forritanleg rökrás |
public cloud | almennt ský (notfrjálst ský) |
public cloud service | almenn skýjaþjónusta (notfrjáls skýjaþjónusta) |
push notification | sjálfvirk tilkynning |
quantifier | magnari |
Quantum bit | skammtabiti |
Quantum Computer | skammtatölva |
Quantum Computing | skammtatölvun |
quantum machine learning | skammtavélnám |
radio box | valreitur |
range set | varpmengi |
ransomware | gíslatökubúnaður (gíslatökuhugbúnaður) |
ransomware attack | gagnagíslataka |
rebranding | endurmörkun |
recommendation system | tillögukerfi |
recurrent neural network (RNN) | endurkvæmnis tauganet |
recursive-descent parser | ofansækinn endurkvæmnisþáttari |
redundant code | umfremdarkóði |
referencing environment | skilgreiningarumhverfi |
remarketing | endurmarkaðssetning |
remote host | fjarhýsitölva (fjarhýsir) |
remote machine | fjarvél |
remote work | fjarvinna |
responsive web | skalanlegur vefur |
retention schedule | grisjunaráætlun |
revision control | breytingastjórnun |
rightmost derivation | hægrienda afleiðsla |
robot | bóti (botti, róbót, róbóti, yrki, þjarki, þjarkur) |
robotic hand | bótahönd (róbótahönd) |
robotics | róbótatækni (bottatækni) |
robotic system (robot system) | róbótakerfi (bottakerfi) |
robotic vacuum (robotic vacuum cleaner) | ryksuguróbóti (ryksugubotti, róbótaryksuga) |
robot vision | bótasjón |
run-time (runtime) | keyrslutími |
run-time stack | keyrslustafli |
satellite Internet connection | netsamband um gervitungl (internetsamband um gervitungl) |
search engine optimization | leitarvélabestun |
search interface | leitarviðmót |
second order cybernetics | annars stigs stýrifræði |
self-driving | sjálfkeyrandi (sjálfakandi) |
semantic analyser | merkingargreinir |
semantic repository | merkingarhirsla |
semantic specification | merkingarskilgreining (merkingarforskrift, merkingarlýsing, merkingarsamhæfing) |
semantic versioning | merkingartengd útgáfunúmer |
semi-supervised learning | blandað viðgjafarnám |
sensor | skynjari (nemi) |
sentiment analysis | lyndisgreining |
session cookie | lotukaka |
simple term | einfaldur liður |
simplex | einstefnu (einátta) |
simulation code | eftirlíkingarkóði |
smart robot | snjallbóti (snjallbotti) |
snapshot | skyndimynd |
social media | samfélagsmiðill |
social networking | samfélagsmiðlun (samfélagstengsl, samfélagstengslamyndun) |
soft-coded | lauskóðaður |
soft coding | lauskóðun |
soft robot (soft bot) | hugbóti (hugbotti) |
software application | hugbúnaðarlausn (hugbúnaður) |
Software as a Service (SaaS) | hugbúnaður sem þjónusta (hugbúnaðaráskrift, hugbúnaðarþjónusta) |
software model | hugbúnaðarlíkan |
software modelling | gerð hugbúnaðarlíkans |
source code | frumkóði (frumkóti, frumþula) |
source code generator | frumkóðasmiður (frumþulusmiður) |
Source Control | kóðavarsla (kótavarsla) |
Source Control System (SCM) | kóðavörslutól (kótavörslutól) |
spaghetti code | bendukóði |
spam | spamm (amaboð, amapóstur, skilaboð) |
spam filter | spammsía (amasía) |
spammer | spammari (amagaur) |
spam trap | spammgildra (amagildra) |
spam website | spammvefsetur (amavefsetur) |
speech coding (speech encoding, speech waveform coding) | talkóðun |
speech recognition | talgreining |
spiking neural network (SNN) | púlsatauganet (púlsanet) |
spoof | véla (gabba) |
spoofing | vélun |
stack-dynamic variable | kvik staflabreyta |
stack variable | staflabreyta |
staging environment | raunprófunarumhverfi |
state | staða (ástand) |
state space | stöðumengi |
static depth | kyrrleg dýpt (föst dýpt, kyrr dýpt) |
static link | kyrrlegur hlekkur (fastur hlekkur, kyrr hlekkur) |
stream | straumur |
streaming service | streymisveita |
sub-band coding | bandhlutakóðun |
subprogram header | haus undirforrits |
supply chain attack | tölvuárás á aðfangakeðju |
swarmrobot | gerbóti |
syntax analyser | málskipunargreinir |
tablet | spjaldtölva |
tag | merki (tagg) |
telerobotics | róbótafjartækni |
thank you page | takk fyrir síða |
threaded code | þræddur kóði (þræðikóði) |
top-down parser | ofansækinn þáttari |
transcoding | þverkóðun |
transfer learning | yfirfærslunám |
transformer model | breytilíkan |
translate | túlka |
translate crudely | gróftúlka |
translation | túlkun |
translation memory | túlkunarminni |
translation program (translator) | túlkur |
translation time | túlkunartími |
tweet | tíst |
type checking | tagskoðun |
type declaration | tagskilgreining |
type inference | tagályktun |
ultraportable computer | létt fartölva |
umsjónarmaður | administrator |
underwater robot | djúpbóti (djúpbotti) |
unsupervised learning | viðgjafarlaust nám |
version control | útgáfustjórnun |
virtual Internet service provider (virtual ISP, VISP) | sýndarþjónustuveita fyrir internetið |
vocoder (voice coder) | raddkóðari |
wearable | beranleg |
web search | vefleit |
web search engine | vefleitarvél |
wireless ISP (WISP) | þráðlaus þjónustuveita fyrir internetið |
word embedding | orðgreiping (orðinnfelling) |
word vector | orðvigur |
writable | skrifanlegur |
zero day attack | nýveiluárás |
zero day exploit | nýveilubragð |
zero day threat | nýveiluógn |
zero day vulnerability (zero day) | nýveila (núllta dags) |