Að standa fyrir framan hóp af fólki og tala. Þetta er setning sem lætur næstum 75% af íbúafjölda heims fá hnút í magann og jafnvel finna fyrir kvíða. Þar á meðal er stór hluti nemendur (Edpuzzle staff, 2020). Það að tala fyrir framan hóp af fólki getur verið kvíðavaldandi fyrir mjög marga. Margir þróa m.a.s. með sér ákveðna fælni við verknaðinn. Á ensku nefnist þessi fælni „glossophobia“. Þessi fælni veldur ýmsum einkennum eins og auknum blóðþrýstingi, hröðum hjartslætti, þurrki í munni og getur einnig valdið kvíðaköstum eða ofsahræðslu.

Upplýsingatækni hefur á undanförnum árum fest sig rækilega í sessi í skólakerfinu, þá ekki bara í framhalds- og grunnskólum, heldur einnig í leikskólum. Samkvæmt Aðalnámskrá leikskóla, sem gefin var út árið 1999 kom fram að leikskólar eigi að nota tölvur í starfi sínu og aðalástæður þess eðlis ræddar. Fram kemur að barn í leikskóla þurfi að kynnast tölvu og þurfi að læra að nota hana á sinn hátt (Mennta- og barnamálaráðuneytið, 1999). Í Aðalnámskrá leikskóla 2011 kemur fram að stafræn tækni sé búin að breyta því umhverfi sem lestur og ritun eigi sér stað í. Stafræn samskiptatækni og tölvur séu nær ómissandi á vinnustöðum sem og heima við og þykja einnig orðin sjálfsögð verkfæri í skólastarfi (Mennta- og menningarmálaráðuneytið, 2011).

Sýndarveruleiki er notaður víða í heiminum og má helst nefna Flugherma. Flughermar hafa verið notaðir við þjálfun flugmanna frá 7. Áratug 20. aldar. Í dag eru Icelandair með 3 slíka herma í Hafnarfirði og eru þeir af gerðinni Boeing 757-200 FFS, Boeing 767-300 ER FFS og 737-8 Max FFS (Ólafur Páll Jónsson, 2005). Þessir hermar líkja eftir Cockpit-i flugvélatýpunnar sem gerir þetta svo raunverulegt og flott kennslu umhverfi. Flugmenn Icelandair þurfa að fljúga í þessum hermum tvisvar sinnum á ári og fer fram úttekt í þessum hermum. Þessir hermar hjá félaginu eru í notkun nánast allan sólahringinn og koma flugmenn annarstaðar úr heiminum í þjálfun hingað. Í svona hermum er hægt að æfa erfið flug og erfiðar aðstæður sem flugmenn lenda vonandi aldrei í.

Eftirfarandi er um öryggismál, QR kóða og netöryggismenningu. Hún er byggð á nokkrum greinum um málið sem finnast á netinu. Hægt er að finna margar greinar um efnið sem leiða allar að sömu niðurstöðu. Eftirfarandi samantekt ætti að varpa skýru ljósi á þessi öryggismál ásamt öryggis menningu fyrirtækja, hvar og hvernig að henni er staðið.

Fyrirhugað regluverk Evrópusambandsins um gervigreind

Flestir kannast við vélmennið HAL 9000 úr mynd Stanley Kubricks, 2001: A Space Odyssey, sem eftirminnilega neitaði að framfylgja skipun manneskju með orðunum: „I´m sorry Dave – I´m afraid I can´t do that“. Síðan myndin kom út árið 1968 hefur tækninni fleygt fram og ljóst að gervigreind er orðin óaðskiljanlegur hluti af lífi margra. Mikið hefur verið rætt um tækifærin en jafnframt áhættuna sem fylgir aukinni notkun gervigreindar, m.a. vegna hættu á hlutdrægni og mismunun vegna sögulegra gagna sem stuðst er við. Þetta er stundum nefnt „vandi svarta kassans“ (e. AI black box problem), þar sem ekki er hægt að svara því með nákvæmum hætti hvers vegna frálag kerfis er eins og það er hverju sinni.

Áhugafólk um íslenska máltækni kannast margt við snjallforritið (appið) Emblu, sem hefur staðið landsmönnum ókeypis til boða í AppStore og PlayStore undanfarin tvö ár eða svo. Embla er raddstýrður stafrænn aðstoðarmaður sem „skilur“ mæltar íslenskar fyrirspurnir og svarar upphátt á íslensku. Verkefnið, sem er opinn hugbúnaður, hefur verið í þróun hjá Miðeind frá árinu 2019. Það er tilraun til þess að skapa eins konar íslenska Alexu eða Siri, og er það fyrsta sinnar tegundar hérlendis. En hvernig virkar Embla eiginlega á bak við tjöldin?

Fjarvinna 
Fjarvinnufyrirkomulagið var svar marga fyrirtækja og stofnana við samkomutakmörkunum og sóttvarnaráðstöfunum á tímum Covid-19 heimsfaraldursins. Það á sér enga hliðstæðu í nútímanum að jafn mikið af vinnandi fólki hafi verið sent heim í fjarvinnu og hafði það mikil áhrif á atvinnulífið um heim allan. Fyrirkomulag fjarvinnu er margbreytilegt, fólk er bæði í fjarvinnu að hluta til eða í fullu starfi (Nijp og fl., 2016). Bæði umgjörð og tenging við annað starfsfólk hefur áhrif á aðlögun fólks í fjarvinnu. Þeir þættir sem hafa mestu áhrifin á að starfsfólk aðlagist fjarvinnufyrirkomulaginu eru geta til þess að vinna sjálfstætt, gagnsæ viðmið um vinnuframlag frá atvinnuveitanda, traust og tenging við skipulagsheildina. Aldur, kyn og fyrri reynsla af fjarvinnu skipta einnig máli (Raghuram og fl., 2001).

Nýjasta og vinsælasta gervi-greindin á ballinu er ChatGPT. Hægt er að láta hana m.a. búa til allskonar texta og myndir eftir forskrift. Slíkir eru töfrar þessarar gervigreindar að nemendur eru farnir að nýta sér það til að skrifa heilu ritgerðirnar fyrir sig til að létta sér lífið. Sú notkun nemenda hefur farið þveröfugt í marga skóla með þeim afleiðingum að skólar eru farnir að banna notkun ChatGPT og/eða leita allra leiða til að koma í veg fyrir að nemendur fái háar einkunnir fyrir lítið sem ekkert vinnuframlag við ritgerðarsmíðina. 

…and what impact do these pictures have on our perception of reality?

Launched for iOS smartphones in late 2010, the idea behind Instagram was to facilitate photo sharing (with a check-in feature that was quickly scrapped). The app had only been out for two years when it was bought by Facebook in 2012 and sources allege intentions started to change.

Tölvumál tóku viðtal við Ara Kristinn Jónsson, fyrrum rektor í Háskólanum í Reykjavík og forstjóri AwareGO um þá umbyltingu sem átt hefur sér stað í tölvumálum á þessari öld, sérstaklega hvað varðar gervigreind og tölvuöryggi.