Þegar kemur að aðgengismálum er venjan að einblína á ákveðna hópa fólks og hvernig við þurfum að mæta þeirra þörfum. Það er vissulega nauðsynlegur hluti ferlisins að greina mismunandi þarfir einstaklinga þannig að sú vara eða þjónusta sem við bjóðum upp á geti talist aðgengileg öllum. En er það ekki einmitt það sem áherslan á að vera á? Í mínu starfi verð ég gjarnan var við viðhorf líkt og „Blindir þurfa að geta notað vefsíðuna okkar.“ Ekki misskilja mig, mér finnst alltaf frábært þegar vilji er sýndur til að gera vel í aðgengismálum, enda er það sjálfsagt og sú ætti raunin alltaf að vera. Mér finnst það þó fallegri hugsun að lausnir séu hugsaðar „fyrir alla“ frekar en „fyrir alla og líka blinda og sjónskerta“. Athugið að þarna er ég einungis að tala um hvernig við meðhöndlum hugtakið aðgengi og hugsum um það. Leyfið mér að útskýra nánar.

Ráðstafanir stjórnvalda vegna COVID-19 faraldursins hafa sett mark sitt á samfélagið. Vegna fjarlægðar- og ferðatakmarkana fór vef- og fjarskiptatækni skyndilega að spila stærri rullu í daglegu lífi margra. Hér deila nokkrir einstaklingar reynslu sinni af notkun fjarskiptatækni í námi og starfi.

Til þess að taka góðar ákvarðanir og finna lausnir er mikilvægt að gera sér grein fyrir hvert vandamálið er. Andleg heilsa er mjög margslungin og eru lausnirnar jafn fjölbreyttar. Greining á andlegri heilsu er því gífurlega mikilvæg, bæði fyrir sérfræðinga til að meta vandamálið og einstaklinginn til að fá innsýn inn í heilsu sína.

Allt frá því á 7. áratug síðustu aldar hafa vísindamenn unnið að þróun tölvukerfa til nota við greiningu á læknisfræðilegum myndum, t.d. fyrir sjálfvirka leit að brjósta- og lungnakrabbameini, en nýlega hefur orðið bylting á þessu rannsóknarsviði. Frekari rannsóknir geta aukið færni tölvukerfa við að bera kennsl á „grunsamleg“ svæði á læknisfræðilegum myndum og til að meta sjúkdómshorfur sjúklinga.

Covid-faraldurinn hefur haft mikil áhrif á skólastarf á öllum skólastigum undanfarið. Þegar samkomubann skall á og öll kennsla við Háskólann á Akureyri var færð í fjarnám hafði greinarhöfundur tekið að sér að kenna nokkra tíma í námskeiði um almenningsíþróttir og líkamsrækt sem kennt er á íþróttakjörsviði við kennaradeild. Í þessu námskeiði kynnast nemendur helstu greinum almenningsíþrótta eins golfi, skíðagöngu, gönguferðum og hlaupum og er kennslan að stórum hluta verkleg. Námskeiðið hafði því fram að þessu verið kennt í staðnámi með fyrirlestra- og umræðutímum og verklegri kennslu þar sem nemendur fengu kynningu á mismunandi íþróttagreinum.

Velferðartæknismiðja Reykjavíkurborgar tók til starfa árið 2018, með það að markmiði að nýta velferðartækni til að auðvelda fólki að búa á eigin heimili við betri lífsgæði, þrátt fyrir öldrun, fötlun eða veikindi og gera því jafnframt kleift að vera virkari vera þátttakendur í samfélaginu óháð aðstæðum. Á tímum Covid-19 reynir á þessa tækni sem aldrei fyrr og Tölvumál tóku Sigþrúði Guðnadóttur, verkefnastjóra velferðartæknismiðjunnar, tali til að kynnast betur þeirri þróun sem orðið hefur hjá smiðjunni.

Eftir því sem upplýsingaflæði í heilbrigðiskerfinu eykst, verður sífellt ljósara að hætta er á upplýsingablindu hjá klínísku starfsfólki. Mikið magn upplýsinga er ekki til bóta ef það veldur því að mikilvæg atriði hverfa í flaumi upplýsinga úr fjölda tölvukerfa og tækja.

Við þekkjum það líklega öll á eigin skinni að hafa beðið alltof lengi í biðröð eftir afgreiðslu hjá opinberri stofnun, eða þurft að prenta út einfalda pappírsumsókn og keyra þvert yfir bæinn til að koma umsókninni til skila á réttan stað í kerfinu. Það er ótrúlega pirrandi hversu mörg dæmi eru um óskilvirka og tímafreka opinbera þjónustu, sem manni virðist oft á tíðum frekar snúast um kerfið sjálft heldur en að bjóða góða þjónustu við almenning. Í stað þess að senda fólk í erindisleysu með pappír á milli stofnana liggur í augum uppi að betra væri að senda gögn með stafrænum hætti á milli stofnana.

Frá því að COVID-19 fór að láta til sín segja í byrjun síðastliðið árs hefur margt þurft að breytast og aðlagast og er skólakerfið engin undantekning. Í byrjun apríl 2020 voru 1.47 milljarða nemenda sem máttu ekki mæta í skóla sökum veirunnar (School closures, 2020) og þurfti námið því að flytjast yfir á rafrænt form til þess að nemendur gætu haft aðgang að því heima.  

Kahoot er fyrirtæki sem var eitt af þeim fyrstu að koma með spurningarkeppni á netinu, en beta útgáfa síðunnar kom á markað í mars árið 2013. En það var ekki fyrr en í september sama ár sem hlutirnir fóru að gerast hjá Kahoot þegar vefsíðan var opnuð fyrir almenning. Ef við spólum nú 8 ár fram í tímann þá hafa á seinustu mánuðum hafa fleiri en 250 milljón spurningaleikir verið spilaðir með rúmlega 1,5 milljarða af spilurum í yfir 200 löndum.