Hér ætla ég að skoða hugmyndir um tækniþróun í gegnum tíðin með hliðsjón af stöðu mála í dag og núverandi framtíðarsýn. Ég nýtti mér valdar heimildir frá árunum 1990-2000 en einnig nýlegri umfjöllun um efnið. Gera má ráð fyrir því að ýmislegt hafi ræst og annað alls ekki. Óhjákvæmilega dettur mér í hug Y2K vandinn svokallaði, sem nánar verður greint frá hér fyrir neðan, ásamt öðrum heimsendaspám og vísindaskáldskap en ég mun líka leitast eftir því að skoða hvað sannspáir höfðu að segja og hvað þykir í dag líklegt eða ólíklegt að verði í náinni framtíð.

Í þessari grein ætlum við að skoða tímabilið 1995-2000 útfrá þróun í tölvutækninni og bera saman við daginn í dag. Heimildir okkar fundum við í tímaritinu Tölvumálum á timarit.is og skoðuðum m.a. auglýsingar og greinar sem þar er að finna. Lögmálið um veldisvöxt sem sett var fram af Gordon Moore: „Fjöldi smára á samrás tvöfaldast á 18 til 24 mánaða fresti“ (Ólafur Andri Ragnarsson, 2019 bls. 69) virðist vera sannað í auglýsingum frá þessum tíma þegar þróun tækninnar var mjög hröð.

Samskipti milli einstaklinga eru fjölbreyttari nú en nokkru sinni fyrr, hvort sem það er persónulegt spjall við vini og fjölskyldu eða umræða samræður við samstarfsmenn. Möguleikarnir til stafrænna samskipta, sem komu fram á seinni hluta síðust aldar hafa leitt til nýrra og spennandi leiða sem meðal annars gera notendum kleift að deila skilaboðum hraðar og yfir lengri vegalengdir.

Þegar kemur að aðgengismálum er venjan að einblína á ákveðna hópa fólks og hvernig við þurfum að mæta þeirra þörfum. Það er vissulega nauðsynlegur hluti ferlisins að greina mismunandi þarfir einstaklinga þannig að sú vara eða þjónusta sem við bjóðum upp á geti talist aðgengileg öllum. En er það ekki einmitt það sem áherslan á að vera á? Í mínu starfi verð ég gjarnan var við viðhorf líkt og „Blindir þurfa að geta notað vefsíðuna okkar.“ Ekki misskilja mig, mér finnst alltaf frábært þegar vilji er sýndur til að gera vel í aðgengismálum, enda er það sjálfsagt og sú ætti raunin alltaf að vera. Mér finnst það þó fallegri hugsun að lausnir séu hugsaðar „fyrir alla“ frekar en „fyrir alla og líka blinda og sjónskerta“. Athugið að þarna er ég einungis að tala um hvernig við meðhöndlum hugtakið aðgengi og hugsum um það. Leyfið mér að útskýra nánar.

Ráðstafanir stjórnvalda vegna COVID-19 faraldursins hafa sett mark sitt á samfélagið. Vegna fjarlægðar- og ferðatakmarkana fór vef- og fjarskiptatækni skyndilega að spila stærri rullu í daglegu lífi margra. Hér deila nokkrir einstaklingar reynslu sinni af notkun fjarskiptatækni í námi og starfi.

Til þess að taka góðar ákvarðanir og finna lausnir er mikilvægt að gera sér grein fyrir hvert vandamálið er. Andleg heilsa er mjög margslungin og eru lausnirnar jafn fjölbreyttar. Greining á andlegri heilsu er því gífurlega mikilvæg, bæði fyrir sérfræðinga til að meta vandamálið og einstaklinginn til að fá innsýn inn í heilsu sína.

Allt frá því á 7. áratug síðustu aldar hafa vísindamenn unnið að þróun tölvukerfa til nota við greiningu á læknisfræðilegum myndum, t.d. fyrir sjálfvirka leit að brjósta- og lungnakrabbameini, en nýlega hefur orðið bylting á þessu rannsóknarsviði. Frekari rannsóknir geta aukið færni tölvukerfa við að bera kennsl á „grunsamleg“ svæði á læknisfræðilegum myndum og til að meta sjúkdómshorfur sjúklinga.

Covid-faraldurinn hefur haft mikil áhrif á skólastarf á öllum skólastigum undanfarið. Þegar samkomubann skall á og öll kennsla við Háskólann á Akureyri var færð í fjarnám hafði greinarhöfundur tekið að sér að kenna nokkra tíma í námskeiði um almenningsíþróttir og líkamsrækt sem kennt er á íþróttakjörsviði við kennaradeild. Í þessu námskeiði kynnast nemendur helstu greinum almenningsíþrótta eins golfi, skíðagöngu, gönguferðum og hlaupum og er kennslan að stórum hluta verkleg. Námskeiðið hafði því fram að þessu verið kennt í staðnámi með fyrirlestra- og umræðutímum og verklegri kennslu þar sem nemendur fengu kynningu á mismunandi íþróttagreinum.

Velferðartæknismiðja Reykjavíkurborgar tók til starfa árið 2018, með það að markmiði að nýta velferðartækni til að auðvelda fólki að búa á eigin heimili við betri lífsgæði, þrátt fyrir öldrun, fötlun eða veikindi og gera því jafnframt kleift að vera virkari vera þátttakendur í samfélaginu óháð aðstæðum. Á tímum Covid-19 reynir á þessa tækni sem aldrei fyrr og Tölvumál tóku Sigþrúði Guðnadóttur, verkefnastjóra velferðartæknismiðjunnar, tali til að kynnast betur þeirri þróun sem orðið hefur hjá smiðjunni.

Eftir því sem upplýsingaflæði í heilbrigðiskerfinu eykst, verður sífellt ljósara að hætta er á upplýsingablindu hjá klínísku starfsfólki. Mikið magn upplýsinga er ekki til bóta ef það veldur því að mikilvæg atriði hverfa í flaumi upplýsinga úr fjölda tölvukerfa og tækja.