Nýsköpun er einn af hornsteinum samfélagslegra framfara, og á síðustu árum hefur áherslan á hana aukist verulega í íslensku háskólasamfélagi. Háskólinn í Reykjavík (HR) hefur átt stóran þátt í þessari þróun og gegnt mikilvægu hlutverki í að efla nýsköpun á Íslandi. Háskólinn í Reykjavík hefur ekki aðeins lagt áherslu á að bjóða upp á fjölbreytta og hagnýta menntun með nýsköpun að leiðarljósi, heldur einnig að stuðla að nýsköpunarvinnu með fjölmörgum verkefnum meðal nemenda og starfsmanna.

Í lok árs 2022 stofnaði Háskóli Íslands félagið Sprotar – eignarhaldsfélag Háskóla Íslands ehf. til að halda utan um eignarhluti Háskólans í rannsóknar- og sprotafyrirtækjum sem hafa sprottið úr starfi og rannsóknum á vegum skólans. Við stofnun tók félagið við eignarhaldi í 21 fyrirtæki sem eru orðin 22 í dag en í þeim hópi eru sum efnilegustu djúptæknifyrirtæki landsins.

Tækniþróunin hefur haft mikla áhrif á samfélagið, menntakerfið og daglegt líf fólks. Snjalltæki, þá sérstaklega farsímar og spjaldtölvur hafa á stuttum tíma orðið ómissandi hluti af lífi barna og unglinga, bæði í skólastofunni og utan hennar. Með aukinni notkun snjalltækja hafa umræður myndast um áhrif þeirra á menntun.

Mig langaði að vita hvernig kennarar og nemendur upplifa áhrif gervigreindar í skólastarfi og ræddi því við nokkra. Í samtölunum kom í ljós að þrátt fyrir að nemendur séu farnir að nota gervigreind mikið, hafa kennarar ekki endilega fylgt þróuninni eftir.

Rafræn prófakerfi hafa verið að þróast gríðarlega hratt á undanförnum árum og bjóða orðið upp á ýmsa möguleika. Sum kerfi, eins og til dæmis Canvas kerfið frá Instructure sem flestir, ef ekki allir háskólar á Íslandi nota, leyfa nemendum að hafa aðgang að interneti, forritum og gögnum vistuðum á tölvunni á meðan á prófi stendur.

Tæknin hefur haft gríðarleg áhrif á menntakerfið og kennsluhætti og þá sérstaklega á síðustu árum þar sem þróunin hefur verið hraðari en nokkru sinni. Með tilkomu gervigreindar (e. Artificial Intelligence eða AI), sýndarveruleika (e. Virtual Reality eða VR), og leikjavæðingar (e. Gamification) eru kennsluaðferðir að breytast og þróast í nýjar áttir sem áður voru óhugsanlegar.

Gervigreindin hefur með árunum orðið sífellt stærri hluti af daglegum störfum og fyrirtækjarekstri. Mörg störf hafa horfið eða breyst vegna notkunar fyrirtækja á AI, sem hefur bæði jákvæðar og neikvæðar afleiðingar. Þessi þróun á gervigreindinni vekur umræður um framtíðina á vinnumarkaðnum og stöðu fólks á þeim markaði.

- eða er ég hrossafluga?

Undanfarna kvartöld hefur mér verið tíðrætt um menntunarskort í tengslum við tölvur, Internet og farsíma. Hálf örvæntingarfull á stundum hef ég verið að benda á hversu mikilvægt er að mennta fólk vel á þessu sviði. Menntakerfið er til að jafna stöðu barna og unglinga í landinu og tryggja öllum jafnan aðgang að menntun. Það væru auðvitað töluverðar ýkjur að segja að ekkert hafi gerst en okkur hefur ekki tekist að sjá til þess að menntakerfið veiti börnum og ungmennum jafnan aðgang að því að læra um og á tækni. Ekki enn.

Það er ekkert minna en magnað að hafa árið 2024 fengið að upplifa fjögur meiriháttar straumhvörf sem öll hafa verið knúin áfram af tölvum og tækni. Ég er efins um að fyrri kynslóðir hafi fengið að upplifa svo afgerandi breytingar jafn oft á sinni starfsævi.

Tíu sprotar fá tækifæri til þess að þróa hugmyndir sínar áfram í Startup SuperNova viðskiptahraðlinum árið 2024. Þátttaka í þessum sex vikna hraðli miðar að því að hraða framgangi sprotafyrirtækja og gera þau að álitlegum fjárfestingarkosti. Þátttakendur fá fræðslu og þjálfun við þróun viðskiptahugmynda og aðgang að hópi leiðandi sérfræðinga, þar á meðal reyndum frumkvöðlum og fjárfestum auk framkomuþjálfara og mentora.